Görsel işitsel çeviride çeviri kaymaları: Animasyon filmi Crood'lar üzerine İngilizceden Türkçeye betimleyici çalışma

Abstract

Animasyon filmleri, sinema kadar köklü bir geçmişe sahip olduğu için kendimizi bildiğimizden beri hayatımızdadır. Görünüşe göre de yediden yetmişe geniş bir seyirci kitlesine hitap etmeye devam edecek olan animasyon filmleri; ahlaki değerleri, kişiselleştirmeleri, iyi ve kötü arasındaki keskin ayrımı, duygu seli, senaryoları değişse de çeviri kuramları çerçevesinde verileriyle incelenmeyi beklemektedir. Sinemanın kendisi gibi çeviri kaymaları da günümüze kadar varlığını sürdürmeyi başaran derin köklere sahip bir teoridir. Bu çalışmada, Netflix bünyesindeki animasyon filmi olan Crood'lar (2013), görsel işitsel çeviri türlerinin alt kategorileri olan alt yazı ve dublaj çevirileri ile birlikte rastgele seçilen 100 örnek üzerinden bu derin köklü çeviri kaymalarıyla harmanlanarak çeviri kuramları çerçevesinde incelenmiştir. Bu süreç boyunca dublaj ve alt yazı da Netflix'in küreselleşmesi çerçevesinde incelenmiş ve sürecin yararı için analiz edilmiştir. Görsel işitsel materyallerde ne tür kaymaların bulunduğu, hangisinin baskın olduğu, modlar arasında değişim olup olmadığı, hangi AVT alt kategorisinin daha eşdeğer olduğu ve standartların bu duruma etkisi araştırılmıştır. Bu araştırmada, çeviri çalışmaları Vinay & Darbelnet'in çeviri stratejileri bağlamında farklı bir AVT çerçevesinde yeniden diriltilmeye çalışılmıştır. AVT metinlerindeki dilbilimsel yapılar ve animasyon filmleri bu ölçüde göz ardı edilemez bir yapı taşıdır. Araştırmanın sonucunda dublaj çevirisinde 9 tür çeviri stratejisine rastlanırken bu sayı alt yazı çevirisinde 8 strateji olmuştur. Dublaj çevirisi için baskın strateji %46,23 oran ile dönüştürme olurken, alt yazı çevirisinde %37,11 oran ile birebir çeviri stratejisi olmuştur. Bu bağlamda, eş değerlik hususunda alt yazı çevirisinin daha kaynak metin odaklı olduğu, dublaj çevirisinin daha hedef metin odaklı olduğu tespit edilmiştir.

Animated movies have been in our lives for as long as we remember since it is as old as the cinema itself. And as it appears, it will continue to enjoy such a vast audience from children to even adults. Although the adopted moral values, personifications, the usual naive distinction between good and bad, a rush of emotions, plot of the animated movies change from one to another, all their data avail themselves to be analyzed in terms of translation theories. Like cinema, the translation shift is a deep-rooted theory too since it has managed to maintain validity until today. In this study, the animated film in Netflix, The Croods (2013) is examined randomly under 100 chosen sentences within the framework of translation shifts in translations of subtitle and dubbing AVT sub-modes. During this process, dubbing and subtitling process are analyzed within the light of globalization of Netflix and insights about limitations of dubbing and subtitling are discussed for the sake of process. Type of shifts in AVT materials, the dominant category between them, changes between sub-modes and which category is more equivalent with the impact of standards of AVT is analyzed throughout the research. In this research, TS are attempted to be revived and analyzed with the translation procedures of Vinay & Darbelnet within the framework of a different setting AVT. The linguistic component of AVTare building stones which can not be disregarded. . As a result, there are 9 translation procedures in the dubbing translation while 8 procedures are found in the subtitle translation. The dominant translation procedure for the dubbing is modulation with 46,23%, while the literal translation with 37,11% for subtitle translation. In this context, it is found that the subtitle translation is more ST oriented regarding equivalence as dubbing translation is more TT oriented.