Yongalık, AynurBabayiğit, Çağıl Özağır01. Atılım University04. School of LawLaw2025-12-052025-12-052025https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=V-oEQd0LkkqRGCXNzJWCTUHCSZh8hzIQghrFt04BNY8CVgrniRfF0XLmZtkvcZPLhttps://hdl.handle.net/20.500.14411/11008Sigorta hukuku bakımından sigorta ilişkisi, sigorta sözleşmesinin kurulmasıyla doğar. Bu sözleşmesel ilişki, yalnızca taraflar arasında doğan edim yükümlülüklerini değil, aynı zamanda sigorta sözleşmesinin kurulma, devam etme ve sona erme aşamalarında ortaya çıkan özel borç ilişkilerini de kapsar. Bu nedenle sigorta sözleşmesine bağlı borçların ve yükümlülüklerin, sözleşmenin sona ermesi halinde devam edip etmeyeceği yahut yeni borçların doğup doğmayacağı hususu, sigorta sözleşmesinin kapsamı ve sona erme şekli ile yakından ilişkilidir. Bu tez çalışması, sigorta sözleşmelerinin sona erme nedenleri ile bu sona ermenin hukuki sonuçlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Sözleşmenin hangi nedenlerle sona erebileceğinin tespiti, bu ilişkinin akıbetini değerlendirmek açısından ön koşuldur. Genel borçlar hukuku çerçevesinde, sigorta sözleşmeleri örneğin sürenin dolmasıyla kendiliğinden sona erebilir. Bununla birlikte, Türk Ticaret Kanunu'nda sigorta sözleşmesine özgü sona erme nedenlerine ayrıca yer verilmiştir. Bu nedenler, taraf iradesinden bağımsız olarak sözleşmeyi sona erdiren nedenler (iradi olmayan sona erme) ve taraf iradesine dayalı sona erdiren nedenler (iradi sona erme) şeklinde iki grupta değerlendirilebilir. İlki; (1) rizikonun veya sigorta olayının gerçekleşmesi, (2) sigorta menfaatinin ortadan kalkması ve (3) sigortacının iflasıdır. İkincisi ise; (1) sözleşmenin feshi, (2) cayma hakkının kullanılması ve (3) can (meblağ) sigortalarında sigortadan ayrılmadır. Sigorta sözleşmesinin sona ermesi yalnızca sona erdiren nedenin tespitiyle sınırlı olmayıp, bu sona ermeye bağlı olarak doğan sonuçların da bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasını gerektirir. Bu kapsamda, çalışmada sigorta sözleşmesinin sona ermesinin hüküm ve sonuçlarına göre değerlendirme yapılmıştır. Sigorta sözleşmesinin sona ermesinin hüküm sonuçları altı başlık altında incelenmiştir: (1) Prim iadesi, (2) ayrılma (iştira) değerinin ödenmesi, (3) prime hak kazanma, (4) sigorta tazminatının ödenmesi, (5) sigorta bedelinin ödenmesi, (6) dar anlamda borcu sona erdiren bir neden olan takas ile zamanaşımının hüküm ve sonuçları.The insurance contract. This contractual relationship encompasses not only the performance obligations arising between the parties but also the specific debt relations that emerge during the formation, continuation, and termination phases of the insurance contract. Therefore, whether the obligations and debts arising from the insurance contract continue upon the termination of the contract, or whether new obligations may arise, is closely related to the scope and mode of termination of the insurance contract. This thesis aims to examine the grounds for termination of insurance contracts and the legal consequences of such termination. Determining the reasons for which the contract may be terminated is a prerequisite for assessing the fate of this legal relationship. Although insurance contracts may, for example, be terminated automatically upon expiry within the framework of general law of obligations, the Turkish Commercial Code also contains specific provisions regulating termination. These reasons can be classified into two groups: those that terminate the contract by operation of law or ex lege, and those that result from the unilateral declaration or mutual intention of the parties not to continue the contract. The former includes: (1) the occurrence of the risk or the insured event, (2) the disappearance of the insurable interest, and (3) the insurer's bankruptcy. The latter includes: (1) termination of the contract, (2) exercise of the right of withdrawal, and (3) withdrawal from the insurance in life (sum) insurance contracts. The termination of an insurance contract is not limited solely to identifying the ground for termination; it also requires a comprehensive evaluation of the legal consequences arising from such termination. Within this scope, the study assesses the termination of the insurance contract based on its legal effects and consequences. The legal consequences of the termination of the insurance contract are examined under six main headings: (1) refund of premiums, (2) payment of the separation (buyback) value, (3) entitlement to the premium, (4) payment of insurance indemnity, (5) payment of the insured amount, (6) consequences of swap and prescription, both of which constitute causes for termination of obligations in the narrow sense.trHukukLawMaster Thesis