Kulaksız, CengizKulaksız, CengizÖzdemir, Kemal OğulcanLaw2024-07-072024-07-072023https://hdl.handle.net/20.500.14411/5675Medeni usul hukukunun önemli kurumlarından olan derdestlik, davanın açılmış ve görülmekte olması anlamına gelmektedir. Derdestlik, davanın açılmasının usul hukukuna bağlanan sonuçlarından biridir. Davanın açılması ile birlikte başka herhangi bir usuli işleme gerek kalmaksızın derdestlik de kendiliğinden ortaya çıkar. Derdestlik kurumu HUMK döneminde hukuki niteliği itibariyle bir ilk itiraz olarak düzenlenmişti. Medeni usul hukukunun birçok ilkesine (usul ekonomisi, dürüstlük kuralı, hukuki yarar gibi) hizmet eden derdestlik kurumunun ilk itiraz olarak düzenlenmesi doktrinde çoğunluk olarak eleştirilmekteydi. Nihayet 6100 sayılı HMK ile derdestlik 'aynı davanın açılmış ve görülmekte olmaması' denilmek suretiyle olumsuz bir dava şartı olarak düzenlenmiştir. Derdestliğin olumsuz bir dava şartı olarak düzenlenmesi ile birlikte, mahkeme kendiliğinden aynı derdest bir davanın olup olmadığını araştırabileceği gibi taraflarda yargılamanın her aşamasında derdestliği ileri sürebilecektir. Mahkemenin derdestlik nedeniyle bir davayı reddedebilmesinin üç koşulu vardır. İlk olarak açılmış olan iki aynı davanın mevcut olması gerekir. Her iki davanın aynı olduğunun kabulü için taraflarının, konularının ve sebeplerinin aynı olması gerekmektedir. İkinci koşul ise aynı davanın, aynı mahkemede ya da farklı bir mahkemede iki kere açılmış olmasıdır. Üçüncü ve son koşul ise birinci davanın derdest halde olmasıdır. Mahkeme, kendiliğinden yapacağı araştırmayla ya da tarafların derdestliği ileri sürmesiyle birlikte, aynı davanın derdest olduğu kanaatine varırsa kendisinde açılmış olan ikinci davayı dava şartı yokluğundan dolayı usule ilişkin nihai bir kararla reddedecektir. Usule ilişkin bu kararda nihai olduğundan tek başına kanun yolu incelemesine konu edilebilecektir.Lis pendens, one of the important institutions of civil procedural law, refers to the fact that the lawsuit has been filed and is being heard. Lis pendense is one of the consequences of the opening of a lawsuit under procedural law. With the filing of the lawsuit, lis pendens arises spontaneously without the need for any other procedural action. Plea of pendency and lis pendens concepts are different from each other. Plea of pendency is the primary effect of pendency on procedural law. In the HUMK period, plea of pendency was regulated as a primary objection in terms of its legal nature. The fact thatplea of pendency, which serves many principles of civil procedural law (such as Procedural Economy, Honesty Rule, Interest, etc.), was regulated as the first objection has been criticized by the majority in doctrine. Finally, with the Law No. 6100, lis pendens was regulated as a negative litigation condition by stating 'the same lawsuit has not been filed and is not being heard.' As a result of this regulation, plea of pendency has also turned into a procedural objection to the litigation condition. With the regulation of derdestlik as a negative litigation condition, the court can investigate whether there is a lis pendens case on its own or the parties can make a plea of pendency at any stage of the trial. There are three conditions for making a plea of pendency. Firstly, there must be two identical cases. For the acceptance that both cases are the same, their parties, subjects, and reasons must be the same. The second condition is that the same case has been filed twice in the same court or different courts. The third and final condition is that the first case must be pendence. If the court concludes, either through its own investigation or the parties' plea of pendency, that the same case is pendence, it will dismiss the second case filed with it due to the absence of the litigation condition with a final decision on procedure. Since this decision on procedure is final, it can be subject to legal review alone.trHukukLawMaster Thesis8298550151