Türkiye’de Hegemonik Erkeklik: Medyada ve Hukukta İzler, Dönüşümler ve Olasılıklar

Abstract

Neredeyse tüm dünyada kadınlar ataerkinin baskısı altındadırlar. Aynı şekilde kimi erkeklik biçimleri de ataerkinin karşısında zor durumdadır. Bu noktada eleştirel erkeklik çalışmaları ataerkinin taşıyıcısı olarak hegemonik erkekliği işaret etmektedir. Türkiye’deyse geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet modernleşmesinde etkili olan düşünce ve politikalar ulus devlete de sirayet etmiştir. Bu bağlamda karşımıza kendini özel alanın dışında tanımlayan, milliyetçi – muhafazakâr değerlerle donanmış, hiyerarşik ilişkilere inanan, gücü yücelten bir egemen erkeklik hali çıkmaktadır. Bu erkeklik hali toplumda halen büyük ölçüde egemendir ve inşasında hukuk ve medya önemli rol oynamaktadır. Ancak bugün toplumsal düzenin her noktasında olduğu gibi erkeklikte de değişimler yaşanmaktadır. Çalışma kapsamında bu değişim merkeze alınmıştır. Türkiye’de hegemonik erkekliğin taşıyıcısı olan, fakat ondan kopma sürecinde yeni bir erkek grubunun nüvelerinin izlenmesi amaçlanmıştır. İlk bölümde Türk modernleşmesi ekseninde hegemonik erkekliğin öznesi ve ortak kodları tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonraki iki bölümde bu kodlar hukuk ve medya üzerinden ele alınmıştır. Toplumsal cinsiyet ve hukuk ilişkisi kurulurken hegemonik erkeklik kavramı bağlamında Türkiye’deki anayasal gelişmeler, temel hak ve özgürlüklerin gelişimi ile cinsiyet eşitsizliğinin en açık ifadelerini taşıyan Medeni Kanun ve Ceza Kanunu gibi temel kanunlar üzerinde durulmuştur. Medya metinleri ise ulaşılan ortak kodların tespitinde isabet oranını görmek amacıyla kullanılmıştır. Bu doğrultuda daha önce yapılan çalışmalardan yola çıkılarak ortak kodları içeren metinlerin toplumda tiraj ve reyting olarak bulduğu karşılık incelenmiştir. Son bölümde ise altı erkek ile yüzyüze görüşmeler yapılmıştır. Hegemonik erkekliğin ortak kodlarından belirli noktalarda ayrışan ve fakat avantajların konformizminden de kopamamış yeni bir erkeklik halinin izlerine rastlanmıştır.