İkili Uyarlanma Yaklaşımı: Türkiye için Yatırım Fonksiyonu Uygulaması

Abstract

İkili Uyarlanma yaklaşımı, zaman serilerinin ikili (sürekli ve devrevi) ortak hareketlerini ayrıştırmamıza ve dolayısıyla ikili uyarlanmayı dikkate almamıza olanak sağlamaktadır. Bu tez çalışmasında farklı filtreme yöntemleriyle İkili Uyarlanma yaklaşımı çerçevesinde ortak filtrelenmiş trend kavramı ortaya konulmuş ve serilerin bu tip bir ilişkiye sahip olup olmadıklarının sınanabilmesi için kolayca uygulanabilecek bir test önerilmiştir. Ayrıca bu tez çalışmasında 1963-2014 döneminde özel kesim sabit sermaye yatırımlarının gelir, kamu kesimi sabit sermaye yatırımları ve makroekonomik istikrarsızlık ile olan ilişkisi İkili Uyarlanma yaklaşımı ile incelenmiştir. Türkiye'de özel kesim yatırımları ile gelir, kamu kesimi sabit sermaye yatırımları ve makroekonomik istikrarsızlık arasında, %5 düzeyinde, bir eşbütünleşme ilişkisi olmadığı yani tahmin edilen uzun dönemli ilişkinin sahte olduğu, ancak İkili Uyarlanma yaklaşımına göre bu değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin var olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Özel kesim yatırımları ve gelirin sürekli ve devrevi (geçici) bileşenleri arasında iki farklı ilişkinin var olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, özel kesim yatırımları ile kamu kesimi yatırımlarının uzun dönemde ilişkisiz olduğu ancak kısa dönemde negatif ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Makroekonomik istikrarsızlığın belirsizlik yaratarak özel kesim sabit sermaye yatırımlarını uzun dönemde etkilediği ancak kısa dönemde etkili olmadığı saptanmıştır. Başka bir deyişle, kullanılan değişkenlerin sürekli ve devrevi bileşenlerinin katsayılarına bakıldığında bu katsayıların birbirleri ile eşit olmadığı yani yapılacak olan analizlerin tekil uyarlanmayı şart koşan standart eşbütünleşme analizi ile yapılmasının teorik beklentilerle de ters düşeceği bu tez çalışmasından elde edilen temel bulgu olmuştur. Sonuç olarak, özel kesim yatırımları ve ilgili değişkenler arasında teorik gerekçelerle tekil değil ikili ilişki (uyarlanma) öngörülmüş ve bu beklentiler ampirik bulgularla desteklenmiştir. Bu tezde geliştirilen yazılım sayesinde uygulamacıların basit ve hızlı bir şekilde İkili Uyarlanma yaklaşımı çerçevesinde kullanılan analiz sonuçlarına ulaşabilmesine ve bu sonuçların geleneksel eşbütünleşme analizi sonuçları ile karşılaştırılabilmesine olanak sağlanmıştır.

The dual adjustment approach enables us to consider separate dual co-movements of permanent and transitory components of time series variables and hence the possibility of dual adjustment. This thesis, therefore, aims to extend the co-filtered trend concept within the framework of dual adjustment approach by considering different filtering methods and proposing simple test for the nonstationary macroeconomic variables. This thesis also provides an additional empirical exercise of dual adjustment with an application to the private sector fixed capital investment function by using the Turkish data over the 1963-2014 period. Our results indicated that private sector fixed capital investment and income, public sector fixed capital investment and macroeconomic instability are not cointegrated and hence they have spurious relationship. In contrast, according to the dual adjustment approach, these variables have a long run relationship. Additionally, it is shown that there are two different relationships between permanent and temporary components of private sector fixed capital investment and income. Furthermore, it is shown that there is no long run relationship between private sector fixed capital investments and public sector fixed capital investments but they are negatively related in the short run. In addition, it is concluded that macroeconomic instability is detrimental for private sector fixed capital investments only in the long run. The main findings of this dissertation reveal that the coefficients of permanent and transitory components of the variables used in our model are not equal. In other words, the standard cointegration analysis based solely on singular adjustment process contradicts with the theoretical framework adopted by this study. This thesis also develops a software for the Dual Adjustment Approach. With the practical help of this software, it becomes easier for researchers to access the results used within the framework of Dual Adjustment Approach and to compare these results with that of traditional co-integration analyses.