Tunus'ta İslami hareketlerin yükselişi: El Nahda örneği

Abstract

El Nahda'nın Tunus'ta Arap Baharı sonrası iktidara gelişi, ABD öncülüğünde Batı'nın uzun süredir Ortadoğu'da demokrasi yönünde değişimi arzulaması ve Ortadoğu halklarının İslami hareketleri 1970'lerden itibaren çürümüş tek parti rejimlerine karşı bir alternatif olarak görmesiyle örtüşmüştür. Ne var ki, Arap Baharı sonrası Ortadoğu'da başlayan olumlu hava değişmeye başlamış, iktidara gelen yeni yönetimler de halkı memnun etmemiştir. Arap Baharı sürecinden birkaç yıl sonra Mısır'da Hürriyet ve Adalet Partisi askeri darbe sonucu, Tunus'ta El Nahda ise iki muhalif lidere düzenlenen suikast sonucu istifa etmeye mecbur bırakılarak tasfiye edilmiştir. İki İslami partinin de tasfiye edilmesine, Mısır ve Tunus halkının yanı sıra Batı'nın da destek verdiği görülmektedir. AKP'nin Ortadoğu Bölgesi'ndeki İslami hareketlere model olacağı yaklaşımı başarısız olmuş görünürken, Mısır'da ve Tunus'ta başarılı olamayan ve İslam'a devlet yönetiminde yer veren İslami partiler tasfiye edilmiştir. Batı Ortadoğu'daki politikasını, bundan sonraki süreçte ılımlı olmayan İslami hareketleri küçülterek tasfiye etme ve İslam'a devlet yönetiminde mesafeli duracak yeni hareketleri destekleme yönünde revize etmiştir. Ortadoğu'da Arap Baharı sonrası iktidara gelen Müslüman Kardeşler ve El Nahda'nın başarısız olmasının ardından iktidara gelecek yeni yönetimler aşağıdan yukarı değil, yukarıdan aşağı doğru belirlenecek gibi görünmektedir. Bu tez, El Nahda'yı iktidara taşıyan sosyal, kültürel, ekonomik faktörleri ve iktidar sürecinin neden başarısız olduğunu tartışmak amacını taşımaktadır.

El Nahda's way to power in Tunisia after the Arap Spring, overlaps with the West's -led by US- desire to transform the Middle Eastern regimes towards democracy and to see İslamic Movements as an alternative to corrupt one party regimes. But the positive political climate after the Arap Spring has changed and the new governments did not satisfy the people. Just few years after the Arap Spring, the Freedom and Justice Party in Egypt was owerthrown by a coup, and the El Nahda Party was forced to resign after the assasination of the two opposition leaders. The elimination of these parties was backed by both the peoples of Egypt and Tunisia as well as the West. The argument that the AKP can be a model to İslamic movements in the Middle East had failed, and the two İslamic Parties in these countries lost Western support. The West during this period, revised its the Middle Eastern policies as to eliminate and marginalize radical İslamic movements and put a distance between itself and the Islamic goverments. Because of the failure of the Islamic Brotherhood and El Nahda experiences after the Arap Spring, it seems that the new adminstrations that will take power in the region will not be originated from the people but will be imposed by the existing establishments. The aim of this thesis is to examine the social, cultural, economic factors that carried El Nahda to power and to identifiy the reasons of the failure of this political experience.