Deyişbilimsel Çözümleme Yoluyla Nâzım Hikmet’in “Dünyanın En Tuhaf Mahluku” Şiirinin İncelenmesi

Abstract

Nâzım Hikmet Ran, Türk Edebiyatı’nın en güçlü şairlerinden biridir. Dünyagörüşüyle uyumlu olarak, şiirde büyük bir devrim yaptığı söylenebilir. Söyleyiş, konuve biçim açısından şiirleri yenilikler barındıran eserlerdir. Özgürlük, barış, umut,mücadele, aşk, ölüm, hasret, eşitlik Nâzım Hikmet şiirlerinin en sık rastlanantemleridir. Geniş kitleler için sembol haline gelen Nâzım Hikmet, CumhuriyetDönemi’nde serbest müstezat biçiminin ilk ve başarılı örneklerini vermiştir. Şairkimliğiyle öne çıkan Nâzım Hikmet’in düzyazıları, mektupları, çevirileri, senaryolarıda vardır. Uzun yıllar mahkûm olmuş ve hayatının son döneminde ülkesine hasretyaşamak zorunda kalmıştır. Her döneminde Türkçeyi ustalıkla kullanır. Şiirindekiustalığını şiirin sesinde, üslûbunda ve anlamında göstermekle kalmamış; görseldüzenlemesiyle şiirdeki duyguları görünür hâle getirmiştir.Bu makalede Nâzım Hikmet’in 1947 yılında yayımlanan Dünyanın En TuhafMahluku şiiri, deyişbilimin ışığında incelenmiştir. Bu çalışmada koşutluk, yineleme,önceleme ve sapma ölçütleri kullanılacaktır. Şiirin anlamına ulaşmak için izlenen buyolu kullanarak birinci bölüm “Sözbilimsel Ögeler”, ikinci bölüm “Kurgu ve YapıTaslakları” başlığı altında incelenecektir. Şiirdeki dil kullanımları üzerinden sonuçbölümünde bir yargıya varılacaktır. Söyleyiş özelliklerinin şiirin anlamını desteklemenoktasında oynadığı rol ortaya konmaya çalışılacaktır.