Türk-Amerikan ilişkilerinde kriz diplomasisi

Abstract

`Türk-Amerikan İliskilerinde Kriz Diplomasisi' baslığını tasıyan buçalısmada; diplomasinin tanımı, kriz diplomasisinin özellikleri ve krizdiplomasisi çerçevesinde Türk-Amerikan iliskileri incelenmistir.Çalısmada zaman ve kaynak sınırlandırılmasına gidilerek, Türk-Amerikan iliskilerinde kriz diplomasisi eksenli olarak Büyükelçi Krizi, AfyonKrizi ve Kıbrıs Krizi konuları seçilmistir. Ele alınan bu krizlerin, tarihigelisimleri, derinlesme süreçleri ve çözümlenme asamaları ayrıntılıyla ile elealınmıstır.1914 yılında Osmanlı Devleti'nin ABD büyükelçisi Ahmed RüstemBey'in Washington'da ?persona non grata? olarak ilan edilmesi ile derinlesenBüyükelçi Krizi'nden kısa bir süre sonra diplomatik iliskiler 1917 yılında, on yılgibi uzun bir süre kesintiye uğramıstır.Türkiye Cumhuriyeti ve ABD arasında 1927 yılında tekrar baslayaniliskiler ise uyusturucu meselesinin ABD'nin iç politikası haline gelmesiylepatlak veren Afyon Krizi ile tekrar gerginlesmistir.Afyon krizi ile yakın dönemlerde yasanan ve Türk-Amerikaniliskilerinde derin yaralar bırakan Kıbrıs Krizi, diplomatik lisanı asankelimelerle kaleme alınmıs Johnson mektubu ile bas göstermis ve ABD'ninambargo kararı alarak iliskileri kopma noktasına getirmesi ile Türk DısPolitikasında güncelliğini koruyan hususlardan biri olmustur.1927 yılından itibaren devam eden diplomatik iliskiler, yukarıda elealınan diplomatik kriz dönemlerinde gerilmis ancak yasanan krizlere rağmenkopmamıs hatta geliserek devam etmistir.Anahtar Kelimeler: Türk-Amerikan, Diplomasi, Kriz, Afyon Krizi, Kıbrıs KrizWithin this study, named `Crisis Diplomacy in Turkish-AmericanRelations'; the definition of diplomacy, characteristics of crisis diplomacy andTurkish-American Relations in the frame of crisis diplomacy have beenstudied.Undergoing a limitation in time and sources; Ambassador Crisis,Opium Crisis and the Cyprus Crisis in Turkish-American relations werechosen as topics in the axis of Crisis Diplomacy. The historicaldevelopments?, deepening processes and the resulting steps of those criseswere examined in details.The Ambassador Crisis deepened when the Washington Ambassadorof Ottoman Empire, Ahmed Rüstem, was declared as ?persona non grata? in1914. Short after, diplomatic relations in two countries were closed down for10 years.Diplomatic relations, between Turkish Republic and United States ofAmerica, started in 1927, strained with the outbreak of Opium Crisis whendrug issues became the domestic politics of U.S.Cyprus Crisis and the embargo decision of U.S., experienced near thesame time with Opium Crisis and left a deep wound in relations and, startedwith Johnson letter which was written over diplomatic language, became oneof the current issues of point in Turkish Foreign Policy.145In spite of the crisis mentioned above, diplomatic relations betweenU.S. and Turkey that started in 1927, strained time after time but did notbreak and continued to improve.Keywords: Turkish-American, Diplomacy, Crisis, Opium Crisis, CyprusCrisis.