Çin'in Yükselişinde ABD'nin Rolü: Ortaklıktan Tehdide

Abstract

Amerika Birleşik Devletleri ve Çin Halk Cumhuriyeti ilişkileri resmi olarak 1972 yılında başlamıştır. Gelişen ikili ilişkiler sonucunda uluslararası arenada tarihi şekillendirecek birçok farklı hipotezi de içinde barındırmaktadır. ÇHC'nin kurulmasıyla beraber ülkenin büyüyen ekonomisi, küresel bir güç olan ABD için bir tehdit unsuruydu. ABD'nin Asya bölgesi üzerine artan ilgisi ÇHC ile kimi zaman iyi ilişkilerin gelişimi için adımlar atılsa da, neticede krizleri de beraberinde getirmiştir. İki farklı ideolojik yapıya sahip ÇHC ve ABD 1972 yılından itibaren yapılan diplomatik adımlar, ekonomik işbirlikleri ve ticaretle günümüzün süper güçleri konumuna gelebilmişlerdir. Bu araştırmanın asıl amacı ise, Çin'in Amerika için neden ve nasıl bir tehdit haline geldiğidir. Çalışmanın birinci bölümünde, 1972-1990 arası yaşanan diplomatik ilişkiler, askeri destek ve ekonomik ilişkilerden oluşmaktadır. İkinci bölüm ise,1990-2010 arası Asya-Pasifik dönemini (Obama Asia Pivot politikaları). Üçüncü bölüm ise, 2010'dan günümüze kadar olan ABD'nin Asya politikalarından bahsedilirken ABD'nin liderlerinin kararlarının dış politikada Asya için nasıl şekillendiğini anlatan ana bölümden oluşmaktadır.

As one of the important powers of the 21st century, the PRC has become a rising actor in the global system with its increasing political, military, and economic power. The United States played a major role in the rise of the PRC as of 1972. Having gained international recognition with US support, the PRC later integrated into the free market economy with US incentives. However, the PRC's rapid rise has deeply affected its relations with the United States, shifting them from cooperation to strategic competition. The authoritarian structure of the PRC, which has a structure that is very different from the American system based on democratic and liberal values, has reinforced the differences and distrust between the two countries. The subject of the thesis is to analyze the political, military, and economic relations between the US and the PRC between 1970 and 2023, and how the bilateral relations transformed from a partnership to a perception of threat. While the normalization period began with the formalization of relations between 1970 and 1990, the years between 1990 and 2010 were years of acceleration in political, military, and economic relations. However, with the rise of the PRC in the post-2010 period, increasing competition with the US came to the fore. Political, military, and economic literature on US-PRC relations in both Turkish and English is quite limited. For this reason, the aim of the study is to contribute to the limited literature by examining in detail the political, military, and economic dynamics in US-PRC relations. As a matter of fact, in order to better analyze US-PRC relations, it is important to examine them from a historical perspective. The argument of the study is that the process of progress from partnership to threat in US-PRC relations cannot be explained only by the historical background, therefore it is of great importance to analyze bilateral relations with political, military, and economic data. For this reason, the main sections of the thesis were divided into three periods between 1970-2023 and examined from a political, military, and economic perspective.