Üniversite Öğrencilerinde Primer Dismenoreyi Belirleyen Biyopsikososyal Faktörlerin İncelenmesi

Abstract

Dysmenorrhea is a widespread problem in women's health that has a detrimental impact on many facets of life and quality of life. In addition to being one of the most prevalent gynecological problems in women, dysmenorrhea is affected by many factors. This study, conducted on university students, aimed to examine the biopsychosocial factors determining primary dysmenorrhea, the nature of which is quite complex. This descriptive cross-sectional study was conducted at Atılım University between 01.11.2022 and 20.12.2022. The sample size was determined using the sampling calculation formula, and a totl of 339 students participated in the study. Dysmenorrhea Data Collection Form, Beck Anxiety Inventory (BAI), Beck Depression Inventory (BDI), Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS), Adverse Childhood Experience Questionnaire (ACEs), PainCatastrophizing Scale (PCS), and Visual Analog Scale (VAS) were used as data collection tools. The mean VAS score on which the students indicated the severity ofdysmenorrhea they have experienced between 0-10 was found to be 6.2±2.3. BAI mean score was 20.5±13.5, BDI mean score was 18.6±11.2, MSPSS mean score was 65.9±16.2, ACEs mean value was 1.5±1.1, and PCS mean value was 19.3±13.9. When the findings were analyzed, it was determined that onset of pain (t=3.37, p<0.001), age at menarche (t=- 3.21, p<0.05), PCS (t=16.98, p<0.001), BDI (t=5.13, p<0.05) and BAI (t=7.53, p<0.001) variables showed a significant relationship with iv primary dysmenorrhea. Age, grade, smoking status, alcohol consumption, body mass index, menstrual cycle, number of menstrual days, MSPSS, and ACEs variables in the model were found to have no significant relationship with primary dysmenorrhea (p>0.05). The data appears to suggest that primary dysmenorrhea could be related to biological and psychological factors. It is thought that the lack of a relationship between negative childhood experiences and perceived social support, which are among the social factors included in our model, and primary dysmenorrhea is due to the relatively high Multidimensional Scale of Perceived Social Support scores of the students and the relatively low scores of the Adverse Childhood Experience Questionnaire. Nurses should be aware of the biopsychosocial dimensions of primary dysmenorrhea in order to provide comprehensive assessment, education and counseling to women. Keywords: Anxiety, depression, dysmenorrhea, obstetric nursing, pain catastrophizing, social support

Dismenore, kadınlarda görülme sıklığı oldukça yüksek olan yaşamın birçok alanını ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen küresel bir kadın sağlığı sorunudur.Kadınlarda görülen en yaygın jinekolojik rahatsızlıklardan biri olan dismenore, birçok faktörden etkilenmektedir. Bu çalışmada; üniversite öğrencilerinde doğasıoldukça karmaşık olan primer dismenoreyi belirleyen biyopsikososyal faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı kesitsel olarak yapılan bu çalışma Atılım Üniversitesi'nde 01.11.2022 ve 20.12.2022 tarihleri arasında evrenin bilindiği durumlarda örneklem hesaplama formülüne göre belirlenen 339 öğrenci ile yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak, Dismenore Veri Toplama Formu ve Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ASÖ), Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar (ACE) Ölçeği, Ağrıyı Felaketleştirme Ölçeği (AFÖ) ve Görsel Kıyaslama Ölçeği (GKÖ) kullanılmıştır. Öğrencilerin yaşadıkları dismenorenin şiddetini 0 ile 10 arasında belirttikleri GKÖ ortalama puanı 6.2 ± 2.3 olarak bulunmuştur. BAÖ ortalama puanı 20.5 ± 13.5, BDÖ ortalama puanı 18.6 ± 11.2, ASÖ ortalama puanı 65.9 ± 16.2, ACE ortalama değeri 1.5 ± 1.1, AFÖ ortalama değeri 19.3 ± 13.9'dur. Bulgular incelendiğinde ağrı başlangıcı (t=3.37, p<0.001), menarş yaşı (t=-3.21, p<0.05), AFÖ (t=16.98, p<0.001), BDÖ (t=5.13, p<0.05) ve BAÖ (t=7.53, p<0.001) değişkenlerinin primer dismenore ile anlamlı ilişki gösterdiği belirlenmiştir. Modelde vi yer alan sınıf, sigara, alkol, yaş, beden kitle indeksi, menstrual siklus, menstruasyon gün sayısı, ASÖ ve ACE değişkenlerinin ise primer dismenore ile anlamlı ilişkileri olmadığı (p>0.05) görülmüştür. Bu sonuçlar ışığında primer dismenorenin biyolojik ve psikolojik faktörlerle ilişkili olduğu söylenilebilir. Modelimize dahil ettiğimiz sosyal faktörler olan olumsuz çocukluk çağı yaşantıları ve algılanan sosyal destek ile primer dismenore arasında ilişki bulunamamış olmasının, öğrencilerin Algılanan Sosyal Destek Ölçeği puanlarının görece yüksek olması ve Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılar Ölçeği puanlarının oldukça düşük olmasından kaynaklandığı düşünülmüştür. Hemşireler, primer dismenorenin biyopsikososyal boyutlarının farkında olarak, kadınlara bütüncül değerlendirme, eğitim ve danışmanlık yapabilmelidir. Anahtar Kelimeler: Anksiyete, depresyon, dismenore, obstetri hemşireliği, ağrı felaketleştirme, sosyal destek