Coco ve Enkanto: Sihirli Dünya Adlı İki Animasyon Filminin Dublaj Çevirilerinde Yabancılaştırma ve Yerelleştirme Teknikleri Analizi

Abstract

Animasyon filmlerinin genellikle belli bir izleyici kesimine hitap ettiği varsayılır. Bir görsel-işitsel çeviri tekniği olan dublajla farklı dillere çevrilen animasyon filmlerindeki kültürel öğeler ise varsayılan izleyici grubunun negatif etkilere maruz kalmaması ve izledikleri ürünü daha iyi anlamaları amacıyla yerelleştirilir. Bu çalışmada, animasyon filmlerinin, anlamı bozmayacak ve farklı kültürler arasında köprü oluşturacak yabancılaştırma stratejileri kullanılarak çevrilmesinin çeviriye daha uygun bir yöntem sağlayacağı öngörülmüştür. Yöntem olarak, bu amaca uygun olabilecek iki animasyon filmi seçilmiş ve Türkçe dublajlarıyla karşılaştırılarak barındırdıkları kültürel öğeler, Espindola ile Vasconcellos ve Pavlovic ile Poslek'in CSI kategorileri adapte edilerek belirlenmiştir. Belirlenen kültürel öğeler, Venuti'nin yabancılaştırma ve yerelleştirme teknikleri altında sınıflandırılan, Vinay ve Darbelnet'in stratejilerine göre incelenmiştir. İncelenen toplam 306 kültürel öğenin, 228'inin ödünçleme, tam kopyalama ve birebir çeviri stratejileriyle çevrildiği gözlemlenmiş, özellikle ödünçleme stratejisinin önemli ölçüde ağır bastığı belirlenmiştir. Bu bulgulara dayanarak, çalışmanın sonucunda, iki filmin çevirisinde de yabancılaştırma tekniğinin belirgin şekilde etkili olduğu, filmlerde herhangi bir anlam eksikliği veya bozulması olmadığı ve kültürler arası iletişimin sağlanabildiği sonucuna varılmıştır.

Animated films are often assumed to appeal to a certain audience. The culture-specific items (CSI) in animated films, translated into different languages via dubbing technique, are domesticated to prevent the default audience from being exposed to negative effects of foreign cultural elements and make them better understand the product. In this study, it is hypothesized that translating animated movies using foreignization procedures that would not cause distortion in meaning and would help build bridges across cultural boundaries will provide a more appropriate method for translation. Two animated films convenient for this purpose were chosen and CSIs in these films were identified according to the adapted CSI categories of Espindola and Vasconcellos and Pavlovic and Poslek. The CSIs were reanalyzed by being compared to their Turkish translations according to Vinay and Darbelnet's procedures, categorized under Venuti's foreignization and domestication techniques. Of the total 306 CSIs examined, 228 were found to be translated by borrowing, calque and literal translation procedures, and borrowing strategy in particular was significantly dominant. The study's findings led to the conclusion that foreignization predominates in the Turkish dubbing of both movies with no loss in meaning and cross-cultural communication could be achieved.