Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan'ın enerji potansiyelleri ve politikaları

Abstract

Sanayileşmenin artmasına bağlı olarak, 20. yüzyılda olduğu gibi, 21.yüzyılda dadünyanın gelişmiş ekonomilerinin en büyük itici gücünün enerji kaynakları olacağıkesindir.Teknolojik gelişmelerin ışığında, insanoğlunun ihtiyaç önceliklerinindeğişerek daha üst seviyelere çıkması, bizleri bu enerji kaynaklarına bir nevi bağımlıduruma getirmiştir.Bu bağlamda, günümüzde enerji elde etmek amacıyla kullanılankaynaklar arasında petrol ve doğal gazın tüketim açısından diğerlerinden dahaöncelikli bir konuma yükseldiği görülmektedir.Dünya enerji ihtiyacının gün be gün arttığı günümüzde, gelişmiş sanayilere sahipbüyük devletlerin enerji güvenliklerini sağlamak adına, söz konusu kaynaklarınüretildiği ve nakledildiği coğrafyalarda etkinliklerini arttırmaya çalıştıklarıgözlemlenmektedir. Bu noktada, Sovyetler Birliğinin dağılmasının ardındanbünyesinde bulundurduğu zengin hidrokarbon kaynaklarıyla Orta Asya Bölgesi'nin,dolayısıyla da bu coğrafyada kurulmuş olan Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistanve Özbekistan Cumhuriyetleri'nin dünya siyasetindeki önemlerinin arttığısöylenebilir.Araştırmamızda, bölgenin artan önemine bağlı olarak burada kurulmuş olan,Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan gibi Türk Cumhuriyetleri'ninenerji potansiyelleri ve politikaları incelenmiştir. Konu incelenirken, enerji eksenlibölgesel sorunların yanı sıra, Türkiye de dahil olmak üzere, küresel ve bölgeselgüçlerin bölge politikaları da irdelenmiştir.Tüm bunların ışığında, Kazakistan,Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan'ın sahip oldukları enerji kaynaklarını reelbir şekilde kullanarak, gelecekte bölge içinde etkin birer ekonomik güce dönüşüpdönüşemeyecekleri sorgulanmıştır.Bunlara göre, adı geçen ülkelerin sahip oldukları kaynaklarını doğru politikalardahilinde etkili bir şekilde kullanabilmeleri durumunda, çokta uzak olmayan birgelecekte, Orta Asya Bölgesinin önemli ekonomik güçleri arasında yer alabilecekleriöngörülmüştür.

It is certain that the most driving power of the developed economies of the worldin 21st century will be energy just as it was in the 20th century depending onincrease of industry. Change of priorities of mankind to the highest level under thelight of the technological developments, has led us to be dependent on energy todaysomehow. In this context, it is observed that petroleum and natural gas haveadvanced to a higher priority when compared to other resources used to generatepower in terms of consumption.It has been observed that the big states having developed industries have all triedto enhance their effectiveness in the geographies where the said resources areproduced and transferred so as to ensure their energy security today when the needfor energy has increasing day by day. At this point, it is likely to Central Asia Regionand thus Kazakhstan, Azerbaijan, Turkmenistan and Uzbekistan Republicsestablished therein having rich hydrocarbon resources have gained importance inworld politics upon collapse of Soviet Union.In this study energy potentials and socio-economic importance of TurkicRepublics such as Kazakhstan, Azerbaijan, Turkmenistan and Uzbekistan establishedthere depending on the increasing importance of the region have been studied. Inaddition to energy based regional issues, regional policies of global and regionalforces including Turkey have been examined in the study. Under the light of them, ithas been questioned if Kazakhstan, Azerbaijan, Turkmenistan and Uzbekistan havebeen using their power resources in a real manner and will become economicalpowers effective in the region in future.If's been considered that in recent future the contrics that are menteioned willtake part amang the main economical powers of the Middle East Region; if they usetheir sources effectively with the right policies.